Λόγια για «αεροπειρατείες»: προκάλυμμα για χούντες και πολέμους…

του Δημήτρη Πατέλη

«Φωνή της Πάρου» 2021.5.29

Ήταν άραγε η προσγείωση του αεροσκάφους που εκτελούσε πτήση Αθήνα-Βίλνιους στο Μινσκ 23.5.2021προϊόν εξαναγκασμού, μέρος αριστοτεχνικής επιχείρησης των μυστικών υπηρεσιών της Λευκορωσίας; Υπήρχε περιθώριο άλλων χειρισμών, δεδομένης της πληροφορίας περί βόμβας στο αεροσκάφος; Σε κάθε περίπτωση, οι αρχές της Λευκορωσίας, μετά τον έλεγχο, προέβησαν σε ποινική δίωξη για ψευδή πληροφορία περί βόμβας.

Άσχετα με αυτές τις λεπτομέρειες, στο επίκεντρο της επικαιρότητας παραμένει η περιπετειώδης κράτηση του καταζητούμενου ναζί «αντικαθεστωτικού», εκ των επιτελών του πραξικοπήματος -εκλεκτού ΗΠΑ-ΕΕ-ΝΑΤΟ- Ρομάν Προτασέβιτς από τις αρχές της Λευκορωσίας. Η προάσπιση του εν λόγω φερέλπιδος νεανία -στον απόηχο αποκάλυψης προετοιμασίας ενόπλου πραξικοπήματος, σχεδίων δολοφονίας του προέδρου Λουκασένκο και άλλων- αναγορεύεται σε μείζον ζήτημα «ελευθερίας του λόγου και της δημοσιογραφίας», από ανθρώπους και θεσμούς, οι οποίοι αποκαλούν ευθαρσώς «δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα» την γενοκτονία κατά του παλαιστινιακού λαού και τον προ ημερών βομβαρδισμό στη λωρίδα της Γάζας γραφείων 33 ΜΜΕ με τραυματίες 170 δημοσιογράφους!

Είναι οι ίδιοι που θεώρησαν το 2013 «κανονικότητα» την αναγκαστική προσγείωση του προεδρικού αεροσκάφους της Βολιβίας και τον πρόεδρο Μοράλες σε κατάσταση ομηρίας, όταν οι αρχές των χωρών της ΕΕ αρνήθηκαν την διέλευσή του από τον εναέριο χώρο τους, εικάζοντας ότι συνεπιβάτης του ήταν ο καταζητούμενος από τις ΗΠΑ Έ. Σνόουντεν. Οι ίδιοι θεωρούν με περισσή υποκρισία και κυνισμό «κανονικότητα» τις διώξεις κατά του ερευνητή-δημοσιογράφου, ιδρυτή των WikiLeaks Τζ. Ασάνζ, τα ποικίλα Γκουαντανάμο, τις δολοφονίες «στόχων» με μη επανδρωμένα αεροσκάφη κ.λπ.

Είναι εντυπωσιακή η ευθυγράμμιση όλων των καθεστωτικών δυνάμεων και ΜΜΕ με το χονδροειδές Ευρωατλαντικό αφήγημα περί «κρατικής αεροπειρατείας» εκ μέρους της «τελευταίας δικτατορίας στην Ευρώπη», περί «αδίστακτου δικτάτορα, οργάνου του Πούτιν», περί ανάγκης «εκδημοκρατισμού» Λευκορωσία και «επιβολής σκληρών κυρώσεων» από τη συλλογική Δύση... Αφήγημα το οποίο μηρυκάζουν δημοσιογραφίσκοι και «αναλυτές» με θέρμη ευθέως ανάλογη της άγνοιάς τους...

Μετά το φιάσκο στήριξης του πραξικοπηματία της Βενεζουέλας Χουάν Γκουαιντό, η ελληνική κυβέρνηση προσκαλεί και προβάλλει τώρα τον Προτάσεβιτς, ως μέλος της αντιπροσωπείας της «ηγέτιδος της Λευκορωσικής Αντιπολίτευσης» Σ. Τιχανόφσκαγια...

Ωμή επιδίωξη του Ευρωατλαντικού άξονα είναι η επιβολή στη χώρα μιας υπάκουης ναζιστικών διαθέσεων χούντας, αντίστοιχης με αυτήν που εγκατέστησαν στο Κίεβο το 2014. Το πραξικόπημα που μεθοδεύουν στη Λευκορωσία συνιστά πράξη αποπεράτωσης της αντεπανάστασης στην ΕΣΣ∆ και επεισόδιο του εν εξελίξει Γ’ Παγκοσμίου Ιμπεριαλιστικού Πολέμου. Μείζον διακύβευμα για τον Ευρωατλαντικό άξονα μέσω ωμών επεμβάσεων και πραξικοπημάτων είναι ένα: η οριστική διάλυση και των τελευταίων επιβιώσεων-καταλοίπων της ΕΣΣΔ και η απομόνωση-περικύκλωση Ρωσίας-Κίνας, σε μιαν απέλπιδα προσπάθεια των δυνάμεων που χάνουν οριστικά και αμετάκλητα την παγκόσμια κυριαρχία-πρωτοκαθεδρία να ματαιώσουν ή τουλάχιστον να καθυστερήσουν τον καταποντισμό τους, ακόμα και με κόστος ένα παγκόσμιο ολοκαύτωμα.

Όλα αυτά συνιστούν πράξεις πολέμου, στον οποίο η «κυβέρνηση των αρίστων» εμπλέκει τυχοδιωκτικά την χώρα και τον λαό.

Δημήτρης Πατέλης

Αν. καθηγητής Φιλοσοφίας Πολυτεχνείου Κρήτης

 

Όταν η σφαγή βαφτίζεται «δικαίωμα στην αυτοάμυνα»…

του Δημήτρη Πατέλη

«Φωνή της Πάρου» 2021.5.22

Το «παλαιστινιακό πρόβλημα» συνδέεται με το αναφαίρετο δικαίωμα του αραβικού λαού της Παλαιστίνης για αυτοδιάθεση, για ίδρυση δικού του ανεξάρτητου κράτους. Ποιος είναι ο λόγος για τον οποίο αυτός ο μαρτυρικός λαός εμποδίζεται να ασκήσει αυτό το θεμελιώδες δικαίωμα; Η συστηματική επεκτατική αποικιοκρατική πολιτική πολεμικής-κατακτητικής βίας εκ μέρους της σιωνιστικής ηγεσίας του Ισραήλ, με την πλήρη στήριξη των ΗΠΑ της ΕΕ και σύσσωμου του Ευρωατλαντικού άξονα.

Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, 29.11.1947 ψήφισε απόφαση που προέβλεπε αποχώρηση των αγγλικών στρατευμάτων και δημιουργία δυο ανεξάρτητων κρατών, ενός Αραβικού στο 42% και ενός Εβραϊκού στο 58% της έκτασης της Παλαιστίνης. Ιερουσαλήμ και Βηθλεέμ με τους Ιερούς Τόπους, θα μετατρέπονταν σε ανεξάρτητη διοικητική μονάδα με ειδικό διεθνές καθεστώς υπό διοίκηση του ΟΗΕ. Η απόφαση αυτή παραβιάστηκε κατάφορα με τη μονομερή διακήρυξη της ίδρυσης εβραϊκού κράτους 14.5.1948 και τη βίαιη αποτροπή της ίδρυσης αραβικού κράτους.

Την επομένη της ίδρυσης, 15.5.1948, εξαπολύεται από το νεοπαγές πάνοπλο σιωνιστικό μόρφωμα επίθεση κατά Αιγύπτου, Ιορδανίας, Συρίας, Λιβάνου και Ιράκ, ως αποτέλεσμα της οποίας, το μεγαλύτερο μέρος της προοριζόμενης από τον ΟΗΕ για το αραβικό παλαιστινιακό κράτος έκτασης να κατακτηθεί από το Ισραήλ (συμπεριλαμβανομένου μέρους της Ιερουσαλήμ), με παράλληλη μαζική τακτική εθνοκάθαρσης, εκτοπισμού απ’ τις εστίες και τρομοκρατίας. Η Ιορδανία κατέλαβε τη Δυτική όχθη του Ιορδάνη, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ και η Αίγυπτος τη Λωρίδα της Γάζας. Κατά την νέα επίθεση του Ισραήλ τον Ιούνιο του 1967, το Ισραήλ κατακτά την Δυτική όχθη, τη Γάζα, τη χερσόνησο του Σινά και τα συριακά υψώματα του Γκολάν. 

Η Ολομέλεια του ΟΗΕ αναγνώρισε την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) ως μοναδικό νόμιμο εκπρόσωπο του παλαιστινιακού λαού με καθεστώς παρατηρητή του ΟΗΕ (1974).

Από το 1948 η ηγεσία του Ισραήλ, εν ονόματι του «Μεγάλου Ισραήλ» και του «περιούσιου λαού του θεού», αγνοώντας τις αποφάσεις του ΟΗΕ, ασκεί συστηματική γενοκτονία και εποικισμό στις εστίες του παλαιστινιακού λαού, αλλάζοντας βάναυσα το φυσικό τοπίο, την δημογραφική σύνθεση και τη διοίκηση των κατεχόμενων εδαφών. Η ιδεολογία και πρακτική του Ισραήλ είναι ο σιωνισμός. «Ο Σιωνισμός είναι μια μορφή ρατσισμού και ρατσιστικών διακρίσεων» -απόφαση 3379 της Γ.Σ. του ΟΗΕ, 10.11.1975, υπέρ της οποίας ψήφισαν 72 χώρες, 35 κατά (με επικεφαλής τις ΗΠΑ και την τότε ΕΟΚ) και 32 αποχές, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα).

Το 1987 ξεσπά εξέγερση στα κατεχόμενα και τον Νοέμβριο του 1988 το Εθνικό συμβούλιο της Παλαιστίνης διακηρύσσει την ίδρυση Παλαιστινιακού κράτους. Το 2017 ο αριθμός των Παλαιστίνιων προσφύγων ανήλθε σε 7.699.544 άτομα. Πάνω από 600.000 Ισραηλινοί έποικοι ζουν σε παράνομους οικισμούς, στη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ σε οικισμούς και κτήματα που βρίσκονται σε λόφους, για την άρδευση των οποίων υπεραντλούν ύδατα από τα πεδινά, επιτείνοντας την απερήμωση των εδαφών και την εξαθλίωση των παλαιστινίων, 3 εκατομμύρια των οποίων ζουν στα κατεχόμενα. 

Μετά την κεφαλαιοκρατική παλινόρθωση στην ΕΣΣΔ και στις ευρωπαϊκές χώρες του πρώιμου σοσιαλισμού, υποχώρησαν και τα συνδεόμενα με την προοπτική του σοσιαλισμού εθνικοαπελευθερωτικά και αντιαποικιοκρατικά κινήματα στον κόσμο και στην Παλαιστίνη. Εξ ου και η άνοδος του πολιτικού ισλάμ (τύπου Χαμάς, με την αρωγή των μυστικών υπηρεσιών του Ισραήλ). 

Όταν κάποιος (όπως η ελληνική κυβέρνηση, ευθυγραμμιζόμενη πλήρως με τον Ευρωατλαντικό άξονα) βαφτίζει «δικαίωμα στην αυτοάμυνα» τη σφαγή-γενοκτονία που ασκεί ένα κράτος-τρομοκράτης κατά ενός πρακτικά άοπλου και εξαθλιωμένου λαού, είναι συνεργός σε έγκλημα κατά της ανθρωπότητας!

Δημήτρης Πατέλης

Αν. καθηγητής Φιλοσοφίας Πολυτεχνείου Κρήτης

Επιτακτική η ανάγκη συντριβής των ιδεολογημάτων και πρακτικών του αστικού «δικαιωματισμού»

Πέμπτη 20 Μάη 2021, Σελίδα 20

21ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΚΕ ΠΡΟΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ

 

Επιτακτική η ανάγκη συντριβής των ιδεολογημάτων και πρακτικών του αστικού «δικαιωματισμού»

Είναι απαραίτητη η παρέμβαση στον τρόπο ζωής, στον πολιτισμό, στη δραστηριότητα και στις σχέσεις της νεολαίας για τη διαμόρφωση επαναστατικής συνείδησης. Ωστόσο, «η κοινωνική συνείδηση διαμορφώνεται και από ζητήματα που θέτει το αστικό πολιτικό σύστημα, όπως ο ατομικός δικαιωματισμός, οι ανορθολογικές θεωρίες περί "κοινωνικού φύλου" κ.λπ.» (Θέση 39). Επομένως, είναι αναγκαίο «να κατακτηθούν η γνώση και η ικανότητα αντιπαράθεσης με σύγχρονες αστικές θεωρίες» το κεντρικό και πιο επικίνδυνο χαρακτηριστικό των οποίων «είναι ότι σύνθετα κοινωνικά ζητήματα, όπως η βία κατά των γυναικών, η "ταυτότητα φύλου", ο ρατσισμός κ.ά., παρουσιάζονται με όρους ατομικών δικαιωμάτων» (θ. 46).

Οφείλουμε λοιπόν να διερευνήσουμε: 1. Την κοινωνικοοικονομική βάση που ευνοεί την εμφάνιση και απήχηση αυτών των ιδεολογημάτων, 2. Τον αντιεπιστημονικό - ανορθολογικό τους χαρακτήρα, 3. Τα συστηματικά εγχειρήματα θεσμικής επιβολής τους, 4. Τη στρατηγική σημασία που έχουν για το καθεστώς και 5. Την αναγκαιότητα τεκμηριωμένης συστηματικής καταπολέμησής τους.

Η απήχηση τέτοιων ιδεολογημάτων συνδέεται με την εμφάνιση και διεύρυνση νέων στρατιών της μισθωτής εργασίας, χαρακτηριστικό των οποίων - σε αντιδιαστολή με την παραδοσιακή χειρωνακτική - εκτελεστική εργασία - είναι η αύξουσα ανάπτυξη διανοητικών - δημιουργικών ικανοτήτων. Αυτές οι στρατιές της εργατικής τάξης ακόμα στερούνται συλλογικών δεξιοτήτων και συνείδησης της κοινωνικής - ταξικής αποστολής τους, ενώ οι δυνάμεις του κεφαλαίου πασχίζουν να τις καθηλώσουν στην κατάσταση «τάξης εν εαυτή», να τις αποτρέψουν από τη συγκρότηση σε «τάξη δι' εαυτήν» (Κ. Μαρξ), σε υποκείμενο του επαναστατικού μετασχηματισμού.

Ο κάθε άνθρωπος προβάλλει βασικά ως φορέας εργασιακής ικανότητας, ως φορέας του εμπορεύματος «εργατική δύναμη», δηλ. ως φορέας εμπορεύσιμων «προσόντων». Οσο εντείνονται η αποδόμηση της προσωπικότητας και της κοινωνικότητας μέσω της αλλοτρίωσης, του καταναλωτισμού και της «κουλτούρας του ναρκισσισμού», το κεφάλαιο, τα θεσμικά και εξωθεσμικά όργανά του σε εθνικό και διεθνικό επίπεδο προβάλλουν παρελκυστικά και προτάσσουν επίπλαστες ανάγκες και επιθυμίες, πρότυπα που συνδέονται με ρευστές μονήρεις ταυτότητες βάσει των οποίων προάγονται ποικίλα ατομικά «δικαιώματα», πάντα σε αντιδιαστολή με τα συλλογικά - ταξικά.

Οι καταναλωτικές προτιμήσεις, ως συνδηλωτικά στοιχεία ύφους ζωής (life style) και γούστου, αφήνουν το στίγμα τους στον τρόπο προβολής του εαυτού ως εμπορεύσιμου «προσοντούχου», ενώ η απολυτοποίηση της σπουδής για ακραίο αυτοπροσδιορισμό του ατομικού υποκειμένου μέσω ανερμάτιστης αναζήτησης «ταυτοτήτων φύλου» και προτιμήσεων καταλήγει μια βασανιστική διαδικασία χωρίς τέλος και χωρίς υποκείμενο... Η νοσηρά αυτοερωτική ηδονοθηρία της μονήρους «ερωτοπραξίας» ρευστών και ποικίλων «σεξουαλικών εαυτών» υποβαθμίζει τον homo sapiens σε homo sexualis. Η σεξουαλικότητα, αποσπασμένη από τον βιολογικό πυρήνα της οικογένειας και της προσωπικότητας, αλλά και από τα ουσιώδη κοινωνικά - πολιτισμικά, συναισθηματικά, συνειδησιακά κ.λπ. στοιχεία της, εμποτισμένη από τον ατομικισμό και τον καταναλωτισμό, προτάσσεται ως αφηρημένη, αντεστραμμένη και φετιχοποιημένη υποστασιοποίηση της γενικευμένης αλλοτρίωσης, του κενού, της απουσίας νοήματος και του μόνιμου αισθήματος ανικανοποίητου.

Η εξέλιξη των σχημάτων - δογμάτων, που στοχεύουν στην επιστημονικοφανή επένδυση/χειραγώγηση τέτοιων τάσεων, περνά από την αλτουσεριανή «ιστορία χωρίς υποκείμενο» στη φουκοϊκή «μικροφυσική» της εξουσίας και στη μεταμοντέρνα αναγωγή ταυτότητας και φύλου σε «κοινωνικές - συμβολικές κατασκευές» κατά το δοκούν. Η αποθέωση της ιδιαιτερότητας είναι η άλλη όψη της απόρριψης της συγκρότησης υποκειμένων με όρους συλλογικότητας, ταξικότητας και καθολικότητας. Ιδιαίτερη επίδραση έχει ασκήσει η εκλεκτικιστική «θεωρία» για το φύλο (J. Butler κ.λπ.).

Η μεταμοντέρνα «αφήγηση» περί ταυτοτήτων και επιτελεστικότητας κινείται στο πεδίο μιας αφηρημένης υποκειμενικής ιδεαλιστικής πλάνης: Η ύπαρξη θεσμών, σχέσεων, ταυτοτήτων, η ίδια η ιστορική πραγματικότητα προβάλλει ως πεδίο αυθαίρετης βουλησιαρχίας.

Οπως όλα τα αστικά ιδεολογήματα - δόγματα και αυτά παραδέρνουν μεταξύ της Σκύλλας του βιολογισμού και της Χάρυβδης του κοινωνιολογισμού, κοινή μεθοδολογική βάση των οποίων είναι η μεταφυσική - αντιδιαλεκτική προσέγγιση του ανθρώπου και της κοινωνίας, που παγιδεύει τη σκέψη σε αδιέξοδα δίπολα αμοιβαίων ετεροπροσδιορισμών επιτείνοντας τη σύγχυση, ενώ υπονομεύει κάθε δυνατότητα διαλεκτικής επιστημονικής διάγνωσης της κοινωνικής νομοτέλειας, της λογικής της ιστορίας.

Κρατικοί και διακρατικοί μηχανισμοί (π.χ. Gender Equality in the Council of Europe, Standards and mechanisms, Gender Equality Commission (GEC), National Focal Points, Gender Equality Rapporteurs, European Committee for Social Cohesion, Human Dignity and Equality (CDDECS), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο ΟΑΣΕ, η ΕΣΔΑ, ΜΚΟ κ.ο.κ.) επιβάλλουν κυνικά την «επιτελεστικότητά» τους με δέσμη θεσμών, προδιαγραφών και προτύπων και εποπτεύουν τη συμμόρφωση με αυτά. Αυτοί που εξαπολύουν πολέμους και διαπράττουν γενοκτονίες, επιβάλλουν και τα LGBTQ πρότυπα - ταυτότητες, χρηματοδοτούν και προβάλλουν «παρελάσεις υπερηφάνειας», «σπουδές φύλου», «έρευνες και ερευνητές», πανεπιστημιακούς, δημοσιογράφους, ΜΜΕ, ΜΚΟ κ.λπ. Η θεσμοθέτηση πρακτικών χρήσης «παρένθετης μητέρας» είναι μια μορφή αποτρόπαιης δουλικής εκμετάλλευσης του σώματος και της μητρότητας. Η χορήγηση αναστολέων ορμονών και η αλλαγή φύλου σε παιδιά συνιστά ειδεχθές έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.

Ορθώνεται ένας επιπλέον κίνδυνος αυτοκαταστροφής της ανθρωπότητας, πέραν αυτών που προϋπήρχαν: μαζικού εμπόλεμου ή/και οικολογικού. Κάποια - εκ πρώτης όψεως αθώα - μεταφυσική αντίληψη μετατρέπεται πλέον σε όπλο μαζικής καταστροφής κατά των επερχόμενων γενεών και σε θεσμικό επίπεδο, βάσει του οποίου προβλέπεται και η ποινικοποίησης της διαφωνίας με τα νομικά εργαλεία δίωξης «ρατσιστικού λόγου» και «κηρύγματος μίσους».

Η στρατηγική των πιο επιθετικών κύκλων του παγκόσμιου κεφαλαίου, έχοντας εν πολλοίς επιτύχει τη διάλυση κάθε συλλογικότητας μέσω της ιδιώτευσης, στοχεύει πλέον ευθέως στην πλήρη αποδόμηση - διάλυση της οικογένειας και της προσωπικότητας, βάλλοντας στη ραχοκοκαλιά τους: στον βιολογικό πυρήνα τους, ώστε να υπονομεύσει/ακυρώσει εκ προοιμίου κάθε δυνατότητα συγκρότησης επαναστατικού υποκειμένου. Αυτό συνιστά στοχευμένη πρακτική διάλυσης του κινήματος, πράξη μαζικού ασύμμετρου προληπτικού αντικομμουνιστικού πολέμου και ως τέτοια οφείλουμε να την αντιμετωπίζουμε!

Ολα αυτά εκλαμβάνονται αυθόρμητα απ' τους απλούς ανθρώπους ως εκφυλιστικά δείγματα σήψης ενός άδικου και ανήθικου συστήματος, που στρέφεται πλέον απροκάλυπτα κατά των ανθρώπων και της ίδιας της οικογένειας. Αυτή η - κατά βάση υγιής - αυθόρμητη αντίδραση, εάν δεν βρει επιστημονικά τεκμηριωμένη - οργανωμένη διέξοδο σε προοδευτική κατεύθυνση, αποτελεί ευνοϊκό έδαφος για την άνοδο αντιδραστικών/σκοταδιστικών ιδεών και του φασισμού.

Στρατηγικός σκοπός των κομμουνιστών είναι η κοινωνία στην οποία η ολόπλευρη ανάπτυξη των δημιουργικών δυνατοτήτων της κάθε προσωπικότητας είναι όρος για την ανάπτυξη της κοινωνίας. Αρα, στο επίκεντρο του αγώνα τους βρίσκεται η επιδίωξη της εξάλειψης όλων εκείνων των όρων που θέτουν φραγμούς στην ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας και της συλλογικότητας των ανθρώπων και η θετική επίτευξη αντικειμενικών όρων που θα συμβάλλουν με τον βέλτιστο τρόπο σε αυτή την ανάπτυξη. Οι όποιες διεκδικήσεις δικαιωμάτων στερούνται νοήματος εάν δεν συνδέονται οργανικά με αυτό τον στρατηγικό σκοπό. Η επίτευξη αυτού του σκοπού συνιστά και τη θετική βάση υπέρβασης κάθε μορφής διάκρισης, εκμετάλλευσης και καταπίεσης. 

Δημήτρης Πατέλης
Αν. καθηγητής Φιλοσοφίας, δρ. Πανεπιστημίου Λομονόσοφ,

μέλος ΓΣ Συλλόγου «Εμείς που σπουδάσαμε στο σοσιαλισμό»

 

Τελικά ποιοι πολέμησαν και νίκησαν τον φασισμό;

του Δημήτρη Πατέλη

«Φωνή της Πάρου» 2021.5.15

Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος προέκυψε ως αποτέλεσμα των ανειρήνευτων αντιφάσεων των κληροδοτημάτων του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ως μέσο εδραίωσης και αναδιαμόρφωσης συσχετισμών δυνάμεων σε διεθνές επίπεδο, αναδιανομής παγκόσμιου πλούτου και ισχύος, ως τρόπος επίλυσης των αντιφάσεων μεταξύ των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων της εποχής, σε ένα πεδίο που διεμβολίζεται από τη δυναμική που δρομολογεί η πρώτη πρώιμη νικηφόρος σοσιαλιστική επανάσταση και η εμφάνιση της Σοβιετικής Ένωσης. Είναι γνωστή η οικονομική και πολιτική στήριξη της ανόδου του φασισμού από το διεθνές μονοπωλιακό κεφάλαιο της εποχής (Φόρντ, Στάνταρ όιλ, Ντιπόν, κ.ά), αλλά και η συνέχεια των οικονομικών συναλλαγών των «συμμάχων» με τη Γερμανία κατά τη διάρκεια του πολέμου. Πάνω από 5.000 επιχειρήσεις των ΗΠΑ και όλες οι θυγατρικές των μονοπωλίων τους στη Γερμανία τροφοδοτούσαν αδιάλειπτα την ναζιστική πολεμική μηχανή.

Οι «σύμμαχοι» έδειξαν εκπληκτική ανεκτικότητα στην επαναστρατιωτικοποίηση της Γερμανίας από τους ναζί και «ουδετερότητα» κατά τον Εμφύλιο Πόλεμο της Ισπανίας, που έγινε πεδίο δοκιμών οπλικών συστημάτων και τακτικών ναζί και Ιταλών φασιστών. «Προσέφεραν» στον Χίτλερ την Αυστρία και μέσω της Συμφωνίας του Μονάχου, του παρέδωσαν την Τσεχοσλοβακία. Μαζί με τους ναζί, ενίσχυσαν αφειδώς με στρατεύματα και πολεμικό υλικό τη Φινλανδία κατά τη σύγκρουσή της με την ΕΣΣΔ. Επιχειρούν διπλωματικά να αποσπάσουν σοβιετική στήριξη σε περίπτωση πολέμου, χωρίς οι ίδιοι να αναλαμβάνουν την παραμικρή δέσμευση, έχοντας παράλληλα μυστικές επαφές με τους χιτλερικούς.

Μπροστά στον άμεσο κίνδυνο να βρεθεί απομονωμένη σε πόλεμο με τη Γερμανία και τους συμμάχους της, χωρίς να έχει επιτύχει την ολοκλήρωση του (προγραμματισμένου κατά την ολοκλήρωση του 3ου πενταετούς προγράμματος) επανεξοπλισμού του Κόκκινου Στρατού, η ΕΣΣΔ με το Σύμφωνο μη επίθεσης (23.8.1939) επιτυγχάνει προσωρινή μετάθεση του πολέμου και την έναρξή του στους κόλπους του κεφαλαιοκρατικού κόσμου. Οι αγγλογάλλοι θυσίασαν και την αντισοβιετική σύμμαχό τους Πολωνία, για να δημιουργηθεί επιτέλους γερμανοσοβιετική μεθόριος, αναγκαία για την πολυπόθητη επίθεση στην ΕΣΣΔ, ενώ κηρύσσουν θεατρικά τον πόλεμο στην Γερμανία (3.9.1939), χωρίς να ανταλλάξουν ούτε μία τουφεκιά επί εννέα ολόκληρους μήνες... 

22 Ιουνίου του 1941 δεν επιτίθεται στην ΕΣΣΔ η Γερμανία, αλλά η τότε Ευρωπαϊκή Ένωση: όλο το οικονομικό και πολεμικό δυναμικό της ενωμένης ηπειρωτικής Ευρώπης και του αντικομμουνιστικού φασιστικού «Αντικομιντέρν» άξονα υπό την ηγεσία της Γερμανίας. Η νεαρή Σοβιετική Ένωση γίνεται ο βασικός στόχος του Άξονα, αναλαμβάνοντας το κύριο βάρος του αντιφασιστικού αγώνα, γεγονός που αλλάζει άρδην το χαρακτήρα του πολέμου: γίνεται πλέον ένας αγώνας ζωής και θανάτου της πρώτης σοσιαλιστικής χώρας εναντίον της τότε επιθετικότερης δύναμης κρούσης του κόσμου του κεφαλαίου. Η ΕΣΣΔ ήταν ο αποφασιστικός παράγοντας για την ήττα του φασισμού στην Ευρώπη και στον κόσμο.

Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ενεπλάκησαν 61 χώρες σε επιχειρήσεις στο έδαφος 40 χωρών. Το 7% του τότε πληθυσμού της Ελλάδας θυσιάστηκε γράφοντας λαμπρές σελίδες στον Εθνικό Απελευθερωτικό αγώνα, με επικεφαλής τους κομμουνιστές. Το Ηνωμένο Βασίλειο είχε 450.900 νεκρούς (στρατιωτικούς και αμάχους), οι ΗΠΑ καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου είχαν 419.400  νεκρούς (λιγότερους από τα θύματα της ίδιας περιόδου σε τροχαία ενός έτους)… 

Η ΕΣΣΔ προκάλεσε το 77% των συνολικών απωλειών της Γερμανίας στον πόλεμο. Το τίμημα βαρύ: βάσει κάποιων εκτιμήσεων σκοτώθηκαν πάνω από 80 εκατομμύρια, εκ των οποίων τα 35 Κινέζοι και 27 Σοβιετικοί. Όταν η έκβαση του πολέμου ήταν σαφής και ο Κόκκινος Στρατός προήλαυνε ακάθεκτος στην Ευρώπη, οι «σύμμαχοι» εδέησαν να ανοίξουν το 2ο μέτωπο και να καπηλευτούν εκ των υστέρων την Νίκη…

Δημήτρης Πατέλης

Αν. καθηγητής Φιλοσοφίας Πολυτεχνείου Κρήτης

Για την εποχή και τα καθήκοντα των κομμουνιστών

 Παρασκευή 14 Μάη 2021, Σελίδα 17

21ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΚΕ ΠΡΟΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ

 

Για την εποχή και τα καθήκοντα των κομμουνιστών

Τόσο ο θρίαμβος όσο και η ήττα των πρώτων πρώιμων σοσιαλιστικών επαναστάσεων δεν άφησαν ανεπηρέαστο το παγκόσμιο κεφαλαιοκρατικό σύστημα. Η ανάπτυξη του καπιταλισμού, σε σημαντικό βαθμό ως αποτέλεσμα της αντιπαράθεσής του με τα πρώτα εγχειρήματα σοσιαλιστικής οικοδόμησης, περιόρισε μεν την εξωτερική εκτατική του ανάπτυξη, γιγαντώνοντας όμως την εσωτερική με τους διεθνικούς - πολυεθνικούς μονοπωλιακούς ομίλους και οδήγησε μέσω της αξιοποίησης νέων τεχνολογιών σε αύξηση της παραγωγής σχετικής υπεραξίας, σε νέες μορφές εκμετάλλευσης και προσπορισμού υπερκερδών από το κεφάλαιο. Μετά την επικράτηση στις νέες αγορές που προέκυψαν από την αστική αντεπανάσταση και την κεφαλαιοκρατική παλινόρθωση σε μια σειρά πρώην σοσιαλιστικές χώρες, εξέλιπε ο λόγος του εκτατικού περιορισμού του.

Ωστόσο, αυτή η νέα εποχή δεν συνιστά ποιοτικά και ουσιαστικά επιστροφή στην προ του 1917 εποχή, σε μια μονοκρατορία του καπιταλισμού, παρά το γεγονός ότι στην επιφάνεια έτσι δείχνουν τα πράγματα. Γι' αυτό ο Μαρξ έγραφε: «Κάθε επιστήμη θα ήταν περιττή, αν η μορφή εμφάνισης και η ουσία των πραγμάτων συμπίπτανε άμεσα» («Το Κεφάλαιο», τ. 3, σ. 1004).

Οι Θέσεις ορθά επισημαίνουν ότι η «εκδήλωση της νέας βαθιάς διεθνούς οικονομικής κρίσης και η φανερή αδυναμία των δημόσιων συστημάτων Υγείας στην αντιμετώπιση της πανδημίας στα ιμπεριαλιστικά κέντρα φωτίζουν τη σήψη και τις οξύτατες αντιθέσεις του καπιταλιστικού συστήματος» (θ. 1). Πράγματι, τα στοιχεία είναι συγκλονιστικά και ενδεικτικά τόσο των αντιθέσεων, όσο και της επιλογής των αστικών τάξεων για την προς όφελός τους αξιοποίηση της πανδημίας. Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι μια σειρά χωρών, που παρά τις νέες συνθήκες στηρίζονται στον κρατικό κεντρικό σχεδιασμό υπό την εξουσία Κομμουνιστικών Κομμάτων αντιμετώπισαν με υποδειγματικό τρόπο την πανδημία. Κούβα, Βιετνάμ, Βόρειος Κορέα, Λάος, Κίνα, παρά την κριτική που μπορεί (και πρέπει) να τους ασκηθεί για διάφορα ζητήματα, δεν μπορούν να κατηγοριοποιούνται ανεπιφύλακτα ως καπιταλιστικά ή/και ιμπεριαλιστικά κράτη (βλ. Κίνα) και να χαρίζονται στον ταξικό αντίπαλο, ο οποίος, παρεμπιπτόντως, όλο και πιο συστηματικά παίρνει «ειρηνικά» οικονομικά κ.λπ. μέτρα ή/και ενεργοποιεί την πολεμική του μηχανή εναντίον τους.

Σήμερα, οι ανάγκες της εποχής επιβάλλουν όσο ποτέ στους κομμουνιστές να διακρίνουν τις πλέον αντιδραστικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, απεμπολώντας τη θεωρία των ίσων αποστάσεων και να πρωτοστατήσουν στη δημιουργία αντιιμπεριαλιστικού μετώπου κατά των δυνάμεων αυτών, προετοιμάζοντας το λαό για τις μάχες που έρχονται πρωτίστως εναντίον της δικής του αστικής τάξης. Η κρίση του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος συνιστά ανασταλτικό παράγοντα. Το Κόμμα, με τις διεθνείς πρωτοβουλίες που έχει πάρει και οι οποίες αποτελούν σημαντική παρακαταθήκη, συμβάλλει στην κατεύθυνση διεθνιστικής αλληλεγγύης και συνεννόησης, ωστόσο αυτές οι προσπάθειες πρέπει να αναβαθμιστούν ποσοτικά και ποιοτικά, όχι μόνο σε πολιτικό, αλλά και σε κοινωνικό επίπεδο. Για παράδειγμα, οι Θέσεις κάνουν λόγο αρκετές φορές για τη «μεγάλης κλίμακας μετανάστευση, κυρίως προς χώρες της ΕΕ, νεότερων και συχνά ειδικευμένων εργαζομένων» (θ. 3). Μέλη και φίλοι του Κόμματος μπορούν να αποτελέσουν την πρώτη μαγιά για Οργανώσεις στις χώρες μετανάστευσης από κοινού με άλλους μετανάστες, αλλά και ντόπιους εργαζόμενους στο χώρο της επιστήμης και των νέων τεχνολογιών. Ο Λένιν έλεγε ότι «ένας μηχανικός θα φτάσει στην αναγνώριση του κομμουνισμού όχι έτσι, όπως έφτασε ο παράνομος προπαγανδιστής, ο λόγιος, αλλά από τα δεδομένα της επιστήμης του (...)» (Απαντα, τ. 42, σ. 346).

Η ανάπτυξη της επιστήμης ως άμεσης παραγωγικής δύναμης από τη μια και η περαιτέρω υπαγωγή της στο κεφάλαιο από την άλλη, δημιουργούν ένα νέο πλαίσιο για την ανθρωπότητα μέσα σε ένα φάσμα δυνατοτήτων που κινείται από τις πλέον δημιουργικές έως τις πλέον καταστροφικές πτυχές. Ο εντοπισμός των πλέον προοδευτικών πλευρών με προοπτική, όπως η αλλαγή στη σύνθεση της εργατικής τάξης, με την εμφάνιση νέων (δίπλα στο παραδοσιακό βιομηχανικό προλεταριάτο) επιστημονικά καταρτισμένων στρατιών της εργασίας, που προς το παρόν συνιστούν τάξη εν εαυτή κι όχι δι' εαυτή, απαιτεί και αντίστοιχες μορφές πάλης. Για την ακρίβεια, συνδυασμό παραδοσιακών και νέων μορφών. Αντίστοιχα και ο τρόπος αλληλεπίδρασης και προπαγάνδας οφείλει να είναι διαφορετικός, πιο σύνθετος.

Αυτό το νέο σύνθετο πλέγμα αντικειμενικών και υποκειμενικών συνθηκών επιβάλλει επικαιροποίηση και ανάπτυξη του θετικού προσδιορισμού των προοπτικών της κοινωνίας, του κομμουνισμού ως στρατηγικού σκοπού και των αντίστοιχων αυτού του σκοπού και της εποχής τακτικών. Νέες, πρωτόγνωρες καταστάσεις απαιτούν και νέο τρόπο οργάνωσης του επαναστατικού υποκειμένου, όπου η επιτελική και η εκτελεστική δουλειά δεν θα συνιστούν πλευρές ενός υποδουλωτικού καταμερισμού εργασίας. Η θεωρητική δουλειά στις σημερινές συνθήκες είναι (και πρακτικά) εξαιρετικά σημαντική. «Ο συνδυασμός της θεωρητικής και πρακτικής δράσης» (θ. 27) γίνεται επιτακτική ανάγκη.

Οι συνθήκες μέσα στις οποίες καλούνται να δράσουν οι κομμουνιστές είναι αντίξοες. Ο ταξικός αντίπαλος έχει βγάλει συμπεράσματα από όλη την προηγούμενη περίοδο και ιδιαίτερα από τις νίκες και ήττες του ταξικού επαναστατικού κινήματος του τελευταίου αιώνα. Ετσι έχει αναβαθμίσει την παρέμβασή του τόσο ιδεολογικά - χειραγωγικά, όσο και πρακτικά - κατασταλτικά. Οι πόλεμοι είναι πλέον σε σημαντικό βαθμό υβριδικοί. Ο ταξικός πόλεμος δεν μπορεί να μην είναι. Ο αντίπαλος και το γνωρίζει και τον χρησιμοποιεί ήδη. Από την πλευρά μας οφείλουμε να βρούμε τα μέσα και τους τρόπους που αντιστοιχούν στην εποχή, ώστε η παρέμβασή μας να είναι αντίστοιχη των σημερινών συνθηκών, αξιοποιώντας, όπου είναι δυνατό, τα μέσα που προσφέρουν ευρεία απεύθυνση σε πλατιές μάζες (ακόμα κι αν αυτά κυριαρχούνται από τον αντίπαλο, όπως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης). Κυρίως όμως δημιουργώντας νέα, αντίστοιχα των αναγκών του παρόντος και του μέλλοντος της ανθρωπότητας, με δυνατότητα «ασύμμετρων πληγμάτων». Η τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί και με αυτόν τον τρόπο, αρκεί να αποστασιοποιηθούμε από τον ετεροκαθορισμό, που πολλές φορές οδηγεί στο δίπολο τεχνοκρατία - τεχνοφοβία. Αυτό απαιτεί βαθιά γνώση του μαρξισμού, της ανεπτυγμένης επιστημονικής επαναστατικής θεωρίας και μεθοδολογίας, αλλά και επιμέρους επιστημών. Αν δεν πρωτοστατήσουν σ' αυτήν την κατεύθυνση οι κομμουνιστές, τότε ποιος;

Με βάση τα παραπάνω, οι Θέσεις ορθά διαπιστώνουν ότι «παρά τον αρνητικό συσχετισμό δυνάμεων, η εποχή μας είναι εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στον σοσιαλισμό - κομμουνισμό» (θ. 1). Οι δυνάμεις του κεφαλαίου κάνουν τα πάντα για να αποδείξουν ότι αυτό είναι αδύνατο, ότι ο σοσιαλισμός είναι ουτοπία. Οδηγούν την ανθρωπότητα στην καταστροφή και στον θάνατο. Θα το επιστρέψουμε; Το σύνθημα Κομμουνισμός ή θάνατος γίνεται επίκαιρο όσο ποτέ.

Τριαντάφυλλος Μεϊμάρης
Μέλος του Συλλόγου «Εμείς που σπουδάσαμε στο σοσιαλισμό»

 

Αξιοπρεπή γηρατειά ή κτηνωδία;

του Δημήτρη Πατέλη

«Φωνή της Πάρου» 2021.5.5

Η Άνοιξη και οι συμβολισμοί του «θείου δράματος» τροφοδοτούν προβληματισμούς για τον κύκλο της ζωής, για την εναλλαγή ζωής και θανάτου.

Η βασική λειτουργία των γονέων και ευρύτερα της κάθε γενεάς ενηλίκων στην γενετήσια/αναπαραγωγική της ωριμότητα/ακμή, είναι η αγωγή, η καλλιέργεια στα τέκνα της ικανότητάς τους για κατ’ αρχήν βιολογική αυτοτελή ύπαρξη, και ευρύτερα, η διασφάλιση αναγκαίων και ικανών όρων για αυτόνομη πορεία των ανθρώπων της νέας γενεάς στη ζωή τους.

Η βασική λειτουργία του ανθρώπου στο σύστημα του κεφαλαίου, είναι η ανταγωνιστική οικονομική λειτουργικότητά του (ως μισθωτού εργαζόμενου είτε ως επιχειρηματία/κεφαλαιούχου), η οποία συνδέεται με την βιολογική (χωρίς να ανάγεται σε αυτήν) και οδηγεί σε εναγώνια ανάγκη υπερπροβολής μιας εικόνας ακμής των ζωτικών δυνάμεων του ατόμου, ακόμα και αν αυτή είναι ψεύτικη, επίπλαστη… Πίσω από αυτήν κρύβεται η αγωνία μετάθεσης της παρακμής, της φθοράς, του γήρατος, η οποία, σε συνδυασμό με την αγωνία του θανάτου, βιώνεται τραγικά. Συνδεόμενη με την ματαιοδοξία, αυτή η αγωνία τροφοδοτεί ολόκληρη βιομηχανία εμπορευμάτων/σκευασμάτων και υπηρεσιών εικονικής «αντιγήρανσης»…

Τα γηρατειά είναι ένα αναγκαίο και αναπόφευκτο στάδιο της ζωής που έχει και βιολογικά, ακριβέστερα, δημογραφικά χαρακτηριστικά, τα οποία συνδέονται με τους όρους εργασίας και διαβίωσης που διασφαλίζει μια κοινωνία, με την διάρκεια, το προσδόκιμο ζωής. Σε κάθε περίπτωση, το γήρας συνδέεται με το ότι φθίνει η γενετήσια και η αναπαραγωγική ανάγκη/λειτουργία, έχει επιτευχθεί η ωρίμανση/ενηλικίωση των τέκνων, το άτομο έχει επιτελέσει τον παραγωγικό/οικονομικό του ρόλο, ενώ μειώνεται η ικανότητα αυτοσυντήρησης/αυτοεξυπηρέτησης και πλησιάζει ο θάνατος. Εδώ είναι που τίθεται το πρόβλημα της σχέσης μεταξύ διατήρησης εν ζωή, αυτοσυντήρησης του ατόμου και «χρηστικής λειτουργικότητάς» του για την ομάδα, την κοινωνία, το γένος.

Γηραιό άτομο –κατά κανόνα– θεωρείται ο άνθρωπος που χάνει τη βιολογική και εργασιακή/οικονομική «δικαίωση» της ύπαρξής του: από μάχιμος γίνεται απόμαχος της ζωής και της δουλειάς.

Ωστόσο, ακόμα και εάν ένας γηραιός άνθρωπος παρακμάζει βιολογικά και από την άποψη των ψυχοσωματικών του δυνατοτήτων για εντατική εργασία, ως κοινωνικό/πολιτισμικό όν μπορεί να επιτελεί σπουδαίο ρόλο, εάν είναι φορέας μιας σημαντικής κοινωνικής εμπειρίας και γνώσεων-σοφίας και εφ’ όσον διαθέτει ικανότητα μεταλαμπάδευσης αυτού του πλούτου στις νέες γενεές. Κατά κανόνα, τέτοιες προσωπικότητες διατηρούν ευεξία μέχρι τον θάνατό τους.

Στα γεράματα εκδηλώνεται ανάγλυφα το κατά πόσο έχει κοινωνικοποιηθεί το κάθε άτομο, το κατά πόσο το κοινωνικό στοιχείο, ο πολιτισμός και η ετοιμότητα για ανιδιοτελή προσφορά έχουν λάβει εντός του «σάρκα και οστά», διέπουν το είναι του. Όσο λιγότερο κοινωνικοποιημένος/καλλιεργημένος, όσο πιο ιδιοτελής είναι ο άνθρωπος, τόσο περισσότερο στερούνται νοήματος τα γηρατειά του, τόσο πιο πολύ βιώνει ως αδιέξοδη και θλιβερή την ίδια την ύπαρξή του, τόσο πιο πολύ φοβάται τον θάνατο, ενώ εκδηλώνει τα χειρότερα ιδιοτελή και αντικοινωνικά του στοιχεία με νοσηρό/τοξικό τρόπο.

Η φροντίδα για τα γηρατειά σε ανεπτυγμένη μορφή δεν υπάρχει στο ζωικό βασίλειο, αλλά μόνο στους ανθρώπους, στην ανθρωπότητα. Όταν λοιπόν κάποια τέκνα εγκαταλείπουν/απορρίπτουν τους γέροντες γονείς τους, έχοντας απομυζήσει από αυτούς ό,τι μπορούσαν, αντιμετωπίζοντάς τους ως «βάρος», φανερώνουν πόσο χαμηλό/επιφανειακό επίπεδο κοινωνικοποίησης/πολιτισμού διαθέτουν, πόσο ζωώδη στην ιδιοτέλειά τους είναι τα κίνητρά τους.

Όταν ένα κράτος φέρεται στους απόμαχους της εργασίας και της ζωής χωρίς φροντίδα, όταν τους παραπετά σαν στυμμένες λεμονόκουπες στην εξαθλίωση, με συντάξεις πείνας (έχοντας ληστέψει μέσω ΔΝΤ & ΕΕ τα δεδουλευμένα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων) και σε άθλια γηροκομεία-ιδιωτικές επιχειρήσεις εκτός κοινωνικού ελέγχου-εποπτείας, εκδηλώνει τον απάνθρωπο, βάρβαρο και κτηνώδη χαρακτήρα του…

Δημήτρης Πατέλης

Αν. καθηγητής Φιλοσοφίας Πολυτεχνείου Κρήτης

 

Τα πάθη της απεξάρτησης και η εμπάθεια των «αρίστων»...

του Δημήτρη Πατέλη

«Φωνή της Πάρου» 2021.5.1

Η εξάρτηση από ψυχότροπες ουσίες εμφανίστηκε και εδραιώθηκε επί κεφαλαιοκρατίας, στην κοινωνία, όπου η αποξένωση κορυφώνεται.

Γιατί; Με την κυριαρχία του κεφαλαίου τα πάντα γίνονται εμπορεύσιμα και ανταλλάξιμα, εμπόρευμα και χρήμα.

Το ίδιο το θεμέλιο της παραγωγής βασίζεται στην αλληλεπίδραση σταθερού κεφαλαίου (εξοπλισμού, μηχανημάτων-τεχνικών μέσων, αντικειμένων, υλικών, εγκαταστάσεων κ.λπ.) και μεταβλητού κεφαλαίου (εργασίας μισθωτών εργαζομένων). Το σταθερό κεφάλαιο είναι υλικά μέσα-πράγματα, τα οποία έχουν δημιουργηθεί απ’ την εργασία του παρελθόντος, «νεκρή εργασία» που ανήκει μεν στον κεφαλαιούχο, αλλά του είναι άχρηστη χωρίς την εργασία του παρόντος, την «ζωντανή εργασία» των μισθωτών εργαζομένων, χωρίς την οποία δεν μπορεί να υπάρξει καμία παραγωγή. Κεφάλαιο σημαίνει κυριαρχία της νεκρής εργασίας πάνω στη ζωντανή: τα πράγματα κυριαρχούν στους ανθρώπους. Η εξάρτηση από ψυχότροπες ουσίες εμφανίστηκε και εδραιώθηκε επί κεφαλαιοκρατίας, στην κοινωνία, όπου η αποξένωση κορυφώνεται. Γιατί; Με την κυριαρχία του κεφαλαίου τα πάντα γίνονται εμπορεύσιμα και ανταλλάξιμα, εμπόρευμα και χρήμα.

 Επιπλέον, με την κυριαρχία της αγοράς, έχουν διαρραγεί, πέφτουν σε παραφθορά και εξασθενούν όλοι οι παραδοσιακοί δεσμοί των ανθρώπων: οι δεσμοί «αίματος» της οικογένειας και οι δεσμοί της κοινότητας (του χωριού, του νησιού, της γειτονιάς). Ακόμα και η παρηγορητική σε άλλες εποχές λειτουργία της θρησκείας-εκκλησίας (έστω ως υπόσχεση/ελπίδα «μετά θάνατον λύτρωσης») φθίνει μαζί με την πίστη, διαφθείρεται, παραμορφώνεται και αυτή, μαζί με τις παραδοσιακές προκεφαλαιοκρατικές κοινότητες.

Στο πλήθος των μοναχικών αποξενωμένων ανθρώπων πληθαίνουν και τα αδιέξοδα. Σε κρίσιμες φάσεις της ζωής τους, άνθρωποι με αδύναμη προσωπικότητα και θέληση, είναι επιρρεπείς να θέσουν τον εαυτό τους σε εξάρτηση από κάποια ουσία (ουσίες) η δραστηριότητα (ναρκωτικά, αλκοόλ, τζόγο κ.λπ.), με την ψευδαίσθηση ότι «θα ξεφύγουν» από την πλήξη ή/και τα αδιέξοδα της ζωής τους, από ένα βίο που τους φαίνεται ή/και είναι αβίωτος, χωρίς μέλλον και προοπτική. 

Η τοξικοεξάρτηση μοιάζει με ένα κόμπο στο τεράστιο κουβάρι των αδιέξοδων και τοξικών σχέσεων της αποξενωμένης κοινωνίας: σε μια κρίσιμη στιγμή, ένα άτομο –που εσωτερικεύει και διαθλά μέσα του αδιέξοδα και τοξικότητα της κοινωνίας- μπλέκει με μια ουσία και πέφτει σε εξάρτηση. Μπλέκει και πέφτει σε εξάρτηση ατομικά. Μπορεί άραγε κάποτε να ξεμπλέξει ατομικά; Η επιστήμη έχει καταλήξει: η απεξάρτηση είναι εφικτή μόνο σε συλλογική-κοινωνική βάση. Μόνο εάν μια ειδική συλλογικότητα δεν ξετυλίξει μόνο το κουβάρι των τοξικών αδιεξόδων της κοινωνίας, αλλά και το κουβάρι του ατόμου -που έχει καταντήσει τον ψυχικό του κόσμο σφουγγάρι, αυτοκαταστροφική ρουφήχτρα και πομπό τοξικότητας- υπάρχει απεμπλοκή. Μόνο σε επιστημονικά και ανθρωπιστικά οργανωμένες κοινότητες είναι εφικτή η απεξάρτηση με αναδόμηση της προσωπικότητας σε κοινωνικά υπεύθυνη βάση.

Ε λοιπόν αυτές τις σωτήριες «στεγνές» κοινότητες απεξάρτησης βάλθηκε να ξεπαστρέψει πραξικοπηματικά η «κυβέρνηση των αρίστων», ξεκινώντας από το ΚΕΘΕΑ… Ο τοξικός νεοφιλελευθερισμός αποστρέφεται με εμπάθεια την ανιδιοτελή συλλογικότητα και την δημιουργική αναδόμηση της προσωπικότητας, που την καθιστά ικανή να αντιπαλεύει συλλογικά την τοξικότητα κάθε εκμετάλλευσης και καταπίεσης. Επικαλούμενος την «ατομική ευθύνη» προτάσσει τη διαχείριση-διαιώνιση της εξάρτησης, θέλει την ζάλη για να αποτρέψει την πάλη του λαού…

Δημήτρης Πατέλης

Αν. καθηγητής Φιλοσοφίας Πολυτεχνείου Κρήτης