Τελικά ποιοι πολέμησαν και νίκησαν τον φασισμό;

του Δημήτρη Πατέλη

«Φωνή της Πάρου» 2021.5.15

Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος προέκυψε ως αποτέλεσμα των ανειρήνευτων αντιφάσεων των κληροδοτημάτων του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ως μέσο εδραίωσης και αναδιαμόρφωσης συσχετισμών δυνάμεων σε διεθνές επίπεδο, αναδιανομής παγκόσμιου πλούτου και ισχύος, ως τρόπος επίλυσης των αντιφάσεων μεταξύ των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων της εποχής, σε ένα πεδίο που διεμβολίζεται από τη δυναμική που δρομολογεί η πρώτη πρώιμη νικηφόρος σοσιαλιστική επανάσταση και η εμφάνιση της Σοβιετικής Ένωσης. Είναι γνωστή η οικονομική και πολιτική στήριξη της ανόδου του φασισμού από το διεθνές μονοπωλιακό κεφάλαιο της εποχής (Φόρντ, Στάνταρ όιλ, Ντιπόν, κ.ά), αλλά και η συνέχεια των οικονομικών συναλλαγών των «συμμάχων» με τη Γερμανία κατά τη διάρκεια του πολέμου. Πάνω από 5.000 επιχειρήσεις των ΗΠΑ και όλες οι θυγατρικές των μονοπωλίων τους στη Γερμανία τροφοδοτούσαν αδιάλειπτα την ναζιστική πολεμική μηχανή.

Οι «σύμμαχοι» έδειξαν εκπληκτική ανεκτικότητα στην επαναστρατιωτικοποίηση της Γερμανίας από τους ναζί και «ουδετερότητα» κατά τον Εμφύλιο Πόλεμο της Ισπανίας, που έγινε πεδίο δοκιμών οπλικών συστημάτων και τακτικών ναζί και Ιταλών φασιστών. «Προσέφεραν» στον Χίτλερ την Αυστρία και μέσω της Συμφωνίας του Μονάχου, του παρέδωσαν την Τσεχοσλοβακία. Μαζί με τους ναζί, ενίσχυσαν αφειδώς με στρατεύματα και πολεμικό υλικό τη Φινλανδία κατά τη σύγκρουσή της με την ΕΣΣΔ. Επιχειρούν διπλωματικά να αποσπάσουν σοβιετική στήριξη σε περίπτωση πολέμου, χωρίς οι ίδιοι να αναλαμβάνουν την παραμικρή δέσμευση, έχοντας παράλληλα μυστικές επαφές με τους χιτλερικούς.

Μπροστά στον άμεσο κίνδυνο να βρεθεί απομονωμένη σε πόλεμο με τη Γερμανία και τους συμμάχους της, χωρίς να έχει επιτύχει την ολοκλήρωση του (προγραμματισμένου κατά την ολοκλήρωση του 3ου πενταετούς προγράμματος) επανεξοπλισμού του Κόκκινου Στρατού, η ΕΣΣΔ με το Σύμφωνο μη επίθεσης (23.8.1939) επιτυγχάνει προσωρινή μετάθεση του πολέμου και την έναρξή του στους κόλπους του κεφαλαιοκρατικού κόσμου. Οι αγγλογάλλοι θυσίασαν και την αντισοβιετική σύμμαχό τους Πολωνία, για να δημιουργηθεί επιτέλους γερμανοσοβιετική μεθόριος, αναγκαία για την πολυπόθητη επίθεση στην ΕΣΣΔ, ενώ κηρύσσουν θεατρικά τον πόλεμο στην Γερμανία (3.9.1939), χωρίς να ανταλλάξουν ούτε μία τουφεκιά επί εννέα ολόκληρους μήνες... 

22 Ιουνίου του 1941 δεν επιτίθεται στην ΕΣΣΔ η Γερμανία, αλλά η τότε Ευρωπαϊκή Ένωση: όλο το οικονομικό και πολεμικό δυναμικό της ενωμένης ηπειρωτικής Ευρώπης και του αντικομμουνιστικού φασιστικού «Αντικομιντέρν» άξονα υπό την ηγεσία της Γερμανίας. Η νεαρή Σοβιετική Ένωση γίνεται ο βασικός στόχος του Άξονα, αναλαμβάνοντας το κύριο βάρος του αντιφασιστικού αγώνα, γεγονός που αλλάζει άρδην το χαρακτήρα του πολέμου: γίνεται πλέον ένας αγώνας ζωής και θανάτου της πρώτης σοσιαλιστικής χώρας εναντίον της τότε επιθετικότερης δύναμης κρούσης του κόσμου του κεφαλαίου. Η ΕΣΣΔ ήταν ο αποφασιστικός παράγοντας για την ήττα του φασισμού στην Ευρώπη και στον κόσμο.

Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ενεπλάκησαν 61 χώρες σε επιχειρήσεις στο έδαφος 40 χωρών. Το 7% του τότε πληθυσμού της Ελλάδας θυσιάστηκε γράφοντας λαμπρές σελίδες στον Εθνικό Απελευθερωτικό αγώνα, με επικεφαλής τους κομμουνιστές. Το Ηνωμένο Βασίλειο είχε 450.900 νεκρούς (στρατιωτικούς και αμάχους), οι ΗΠΑ καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου είχαν 419.400  νεκρούς (λιγότερους από τα θύματα της ίδιας περιόδου σε τροχαία ενός έτους)… 

Η ΕΣΣΔ προκάλεσε το 77% των συνολικών απωλειών της Γερμανίας στον πόλεμο. Το τίμημα βαρύ: βάσει κάποιων εκτιμήσεων σκοτώθηκαν πάνω από 80 εκατομμύρια, εκ των οποίων τα 35 Κινέζοι και 27 Σοβιετικοί. Όταν η έκβαση του πολέμου ήταν σαφής και ο Κόκκινος Στρατός προήλαυνε ακάθεκτος στην Ευρώπη, οι «σύμμαχοι» εδέησαν να ανοίξουν το 2ο μέτωπο και να καπηλευτούν εκ των υστέρων την Νίκη…

Δημήτρης Πατέλης

Αν. καθηγητής Φιλοσοφίας Πολυτεχνείου Κρήτης