1821: «Επιθυμία ελευθερίας» ή λάβα της Επανάστασης;
του Δημήτρη Πατέλη
Είχαμε προσφάτως ένα «μείζονος εθνικής, ιστορικής και πολιτισμικής σημασίας» δρώμενο: έκθεση μόδας «αφιερωμένη στην Ελλάδα και την συμπλήρωση 200 χρόνων από την έναρξη της επανάστασης του 1821» στο Καλλιμάρμαρο και φωτογραφήσεις σε διάφορους αρχαιολογικούς χώρους! Ρίγη εθνικής συγκινήσεως…
Ακολούθησε άλλο ένα επίσημο δρώμενο: η «Επιθυμία ελευθερίας»! Πρόγραμμα της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» υπό την Γιάννα Αγγελοπούλου, κατά το οποίο προβλήθηκε στην πρόσοψη κτιρίων μια «οπτικοποιημένη αφήγηση του Αγώνα του 1821, μέσα από έργα τέχνης που αναφέρονται σε αυτόν». Επιλέγω να μη σταθώ στη σύνθεση, στον χαρακτήρα και στον προσανατολισμό της εν λόγω επιτροπής, της επικεφαλής της και του εντολέα της Κ. Μητσοτάκη. Δε θα σταθώ στις τεχνολογικές, καλλιτεχνικές-αισθητικές πλευρές του εγχειρήματος, στο δημιουργικό μέρος του οποίου εμπλέκεται και το Εργαστήριο Μεταβαλλόμενων Ευφυών Περιβαλλόντων της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Ιδρύματος στο οποίο διδάσκω.
Στέκομαι στην ονομασία: «Επιθυμία ελευθερίας»! Αντιπαρέρχομαι την ίδια την γλωσσική διατύπωση (συντάσσεται άραγε η επιθυμία με γενική πτώση;) και θέτω το εξής διερώτημα: μπορεί άραγε η «επιθυμία» να προβάλλει ως θεμελίωση και κινητήριος δύναμη μιας μαζικής λαϊκής επανάστασης, ενός συλλογικού αγώνα ζωής ή θανάτου;
Μπορεί άραγε να ταιριάζει το κεντρικό επαναστατικό σύνθημα «Ελευθερία ή Θάνατος» με νερόβραστο έως ξενέρωτο «Επιθυμία ελευθερίας»; Δηλαδή, εκεί που καθόταν μερικούς αιώνες σκλαβωμένος από τον κατακτητή και τον κοτζαμπάση δυνάστη ο λαός του ήρθε χαλαρά μια «επιθυμία»!; Όπως επιθυμείς π.χ. παϊδάκια ή μπακλαβά σου έρχεται και να ξεσηκωθείς, να πάρεις τα όπλα και να χυθείς στη μάχη!; Άραγε ποιος, με ποια καρδιά και ποιο καμένο από την ανία της σχόλης και της δηθενιάς «εκλεκτός νους» εμπνεύστηκε και έθεσε δημόσια αυτό το λαπά ως συμβολική αναφορά στην επαναστατική φλόγας τέτοιας κλίμακας και βάθους ιστορικού γεγονότος; Θα μπορούσε άραγε να υπάρξει πιο άνευρη, αφυδατωμένη, αποστασιοποιημένη και αποξενωμένη διατύπωση για το 1821;
Η διορισμένη καθεστωτική Επιτροπή που ενέκρινε αυτή την διατύπωση, δεν μπορεί πλέον να κρύψει την ξινίλα και την απέχθεια/αποστροφή της για κάθε τι το λαϊκό, το ζωντανό και το επαναστατικό. Αναμενόμενο!
Κάθε αναφορά σε μεγάλες επαναστατικές καμπές της ιστορίας τους προκαλεί τρόμο: ωθεί σε αναστοχασμό με βάση τα επίκαιρα προβλήματα της σημερινής κοινωνίας, μας καλεί να τοποθετηθούμε είτε με το στρατόπεδο της επανάστασης, της εργασίας, των καταπιεσμένων, της προόδου, είτε με το στρατόπεδο της αντεπανάστασης, του κεφαλαίου, των σύγχρονων ντόπιων και ξένων καταπιεστών-εκμεταλλευτών, της συντήρησης, της αντίδρασης, της οπισθοδρόμησης. Εξ ου και η άνευρη στιλιστική-φορμαλιστική αναφορά διεκπεραιωτικού χαρακτήρα, η φευγαλέα αναπόληση ενός «πάλαι ποτέ ένδοξου παρελθόντος» αποκαθαρμένου από κάθε επαναστατική ζωντάνια.
Οι επαναστάσεις, δεν είναι «ατυχή περιστατικά», ούτε «βίαιες εξάρσεις καθυστερημένων μαζών», απότοκες μιας ατυχούς «διαχείρισης κρίσεων» εκ μέρους των κρατούντων, που ενδέχεται να διαταράξουν το «κλίμα συναίνεσης» και να οδηγήσουν σε ανεξέλεγκτες και «πολιτικώς εσφαλμένες» συμπεριφορές, η επικαιρότητα των οποίων έχει δήθεν παρέλθει ανεπιστρεπτί στις «σύγχρονες δημοκρατίες» του 21ου αι.
Είναι «τέκνα της ανάγκης και ώριμα τέκνα της οργής», είναι οι τρομερές ρηγματώσεις της συνέχειας του χωροχρόνου, στις οποίες η επίσπευση του ρου της ιστορίας επιτυγχάνεται ως ποιοτικό άλμα, με την ενεργό συστράτευση χιλιάδων, εκατομμυρίων ανθρώπων για την επίλυση ζωτικών προβλημάτων-αναγκών τους, που απορρέουν από ανειρήνευτες αντιφάσεις ενός καθεστώτος, η ριζική ανατροπή του οποίου τίθεται επιτακτικά ως ζήτημα ζωής ή θανάτου της πλειοψηφίας των ανθρώπων.
Ως πότε θα επιτρέπουμε να διασύρεται και να εκφυλίζεται η ιστορία του λαού μας σε «κοσμικά δρώμενα» με σύστημα αναφοράς τον σάπιο χυλό του «λάιφ στάιλ» μιας παρασιτικής ναρκισσιστικής ελίτ και των αυλικών της;
Δημήτρης Πατέλης
Αν. καθηγητής Φιλοσοφίας Πολυτεχνείου Κρήτης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου